умаш

умаш
-ем
1. наливаться, налиться; становиться (стать) полным, сочным, упругим. Уржа сайын умен. Рожь хорошо налилась. Арбуз – тушкалте кӱзӧ нерым, мурен шелеш! – тунар умен. В. Колумб. Арбуз – поднеси кончик ножа, с хрустом треснет! – вот как налился.
2. диал. урождаться, уродиться (хорошо, много); быть урожайным (о хлебах, плодах). Пареҥге ума гын, уржа лектышан ок лий. Пале. Если хорошо уродится картошка, то рожь не будет урожайной. Ковышта ден кешырат, реве ден ушменат, помидор ден киярат сайынак умышт. А. Юзыкайн. Хорошо уродились капуста и морковь, репа и брюква, помидоры и огурцы.
3. перен. иметь успех, преуспевать, преуспеть (в делах); удаваться, удасться; спориться (о деле, работе). Пашада умыжо! Сеҥымашым тыланем. А. Мурзашев. Пусть у вас работа спорится! Желаю удачи. Чыла ума мемнан кидеш, чыла шочеш, чыла кушкеш. «Мар. альм.». Всё спорится в наших руках, всё уродится, всё вырастет.
// Умен каяш заспориться, наладиться (о делах). Пашана умен кая. Н. Лекайн. Дела у нас наладятся. Умен толаш множиться, умножаться; прибывать, прибавляться. Ме, кугешнен, угыч да угыч каласена: вийна умен толеш. «Мар. ком.». Мы, гордясь, снова и снова говорим: прибывают наши силы. Умен шогалаш налиться (о хлебах, плодах). Тыште пырдыж гай кужу уржа умен шогалын. «У вий». Здесь налилась высокая как стена рожь. Умен шогаш наливаться (постоянно). Пасушто умла пакча умен шога. Й. Осмин. На поле хорошо наливается хмель (букв. хмельной огород). Умен шуаш наливаться, налиться (о хлебах, плодах). Косатале, пелчан да молат пасушто шурнылан кочкышым огыт кодо, сандене шурно сайын умен ок шу. А. Эрыкан. На поле жабрей, осот и другие (сорняки) не оставляют злаковым культурам питания, поэтому хлеб хорошо не наливается.

Марийско-русский язык (Марла-рушла мутер). 2009.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Смотреть что такое "умаш" в других словарях:

  • умаш — көже Ұнды елеп, оған аздап су немесе сүт құйып алақанмен уқалап, қиыршықталған ұнды сүтке қайнатып пісіретін ас …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • Умаш-Аул — Село Умашаул (Умаш Аул) Страна РоссияРоссия Су …   Википедия

  • умаш — (Түрікм.: Ашх., Гяу., Мары, Тедж., Таш.) уыс. Бір у м а ш қ а толмайтынын қайтем (Түрікм., Таш.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • умаш көже — 1. (Шығ.Қаз., Ү Н.) шикі ұннан май салып істеген көже. У м а ш к ө ж е н і кейде майсыз да умаштаймыз (Шығ.Қаз., Ү Н.). 2. (Монғ.) иленген нанды сорпаға жұлып салу арқылы немесе шала іртік қып илеп сорпаға сол күйінде салып жасалған көженің бір… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • умаш — … Апам ұннан у м а ш жасап қоям деген (Ж.Тұрлыбай, Райымбек батыр, 2, 8) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • Казбеков, Султан-Саид Устарханович — В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Казбеков. Казбеков Султан Саид Устарханович Командующий Чирюртовским фронтом …   Википедия

  • Список населённых пунктов Дагестана — Проверить информацию. Необходимо проверить точность фактов и достоверность сведений, изложенных в этой статье. На странице обсуждения должны быть пояснения …   Википедия

  • Хасавюртовский район — Страна   …   Википедия

  • Умашаул — Село Умашаул Страна РоссияРоссия …   Википедия

  • Хасавюртовский округ — Герб губернии …   Википедия

  • қобыр — 1 (Гур., Есб.) қобыраған нәрсе. Үй іші жиналмай, төсек орын қ о б ы р болып жатыр (Гур., Есб.) 2 1. (Монғ.) сирек. Сіздің елде торғын қ о б ы р (Монғ.). 2. (Монғ.) аз, тапшы. Умаш көжені ұнның қ о б ы р кезінде көп жасағанбыз (Монғ.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»